DE OPERA

 

Samenvatting | Morele overwegingen | Dramaturgische aantekeningen | Muzikale notities

 

Het idee voor Het Ware Geweld ontstond toen de librettist, jaren geleden, een filmfragment zag waarin Roland Freisler, voorzitter van het Nazi tribunaal voor hoogverraad, tekeer ging tegen de plegers van de aanslag op Hitler. Zijn betoog leek een soort monotoon, demonisch gezang. Muziek kan mensen betoveren en verleiden. De librettist herinnerde zich hoe hij als vijfjarig jongetje best wilde meedoen met een groep vrolijk zingende, marcherende jongens en hoe hij zich schaamde, toen hij hoorde dat het leden waren van de ‘Hitler Jeugd’. Hoe zouden dan jongelui in Duitsland niet verleid zijn? Is er ontsnapping uit verleiding mogelijk?

 

Een operaverhaal werd geboren: een verhaal over een man die uit idealisme, hoe misplaatst ook, al vroeg lid werd van de Nazi partij; een ander die lid werd uit zelfzuchtige, boosaardige motieven. Verder een vrouw, een spreekrol, die met bijtend sarcasme de dwaalwegen van beide mannen becommentarieert. Pas in de loop van het verhaal worden de onderlinge verhoudingen duidelijk:  Roland en Dieter ontmoeten elkaar uiteindelijk als rechter en beklaagde in de rechtbank.

 

De toeschouwer wordt lang in het ongewisse gelaten over tijd en plaats van handeling. Historische referenties zijn bewust vaag en algemeen: … “een land in chaos” … “de partij”… “de leider” … “die verfoeide buitenlandse elementen” … enzovoort. Pas gaandeweg wordt het duidelijk: het kan niet anders dan over het Derde Rijk gaan, over de Nazi’s, de Jodenvervolging en over de mislukte aanslag op Hitler door legerofficieren (waarvan von Stauffenberg de bekendste is). Hiervoor werd gekozen om aan te geven dat de problematiek algemeen en van alle tijden is. Door de muziek van Samson zullen ook diegenen die het verhaal en de afloop kennen, meegesleept worden in de verleiding.

 

De oorspronkelijke tekst van het libretto bestaat uit dichterlijk bewerkte uitspraken van historische figuren. Deze zijn verzameld uit geschiedkundige werken. Meerdere zijn opgetekend uit de mond van personen, die het zelf nog hebben meegemaakt, in lange interviews met de librettist, tijdens zijn zoektocht door Duitsland.

 

Zie verder www.olafmulder.nl